Ресей мен АҚШ робот-өлтірушілерді заңдастыруға тырысуда
Ресей мен Құрама Штаттар робот-өлтірушілер туралы шарасыз шартқа қарсы жеңіліп жатқан күресін жалғастыруда.
Өлімге әкелетін қару-жарақтың автономды жүйелері бойынша дипломатиялық келіссөздерге қатысушы елдердің көбісі өзектірек болып келе жатқан осы мәселені шешетін жаңа шарт жасау ниетін білдірді. Осы аптада кәдімгі қарулану туралы Конвенция (КҚК) аясында Иордания күшті қолдануды бақылауды адамның қолында сақтау үшін робот-өлтірушілерге тыйым салуға шақыратын 29 мемлекетке қосылды.
Елдер КҚК аясында Женевада Біріккен Ұлттар Ұйымның сегіз отырысында 2014 ж. бері робот-өлтірушілермен туындаған алаңдаушылықтармен не істеу керектігін талқылады.
Осы аптадағы келіссөздерде елдер таңға дейін осы мәселені талқылады, алайда мазмұнды қорытынды құжат бойынша келісімге келе алмады, бұл одан да көп дипломатиялық келіссөздерді және ешбір реттеуші әрекеттердің жоқтығы дегенді білдіреді. КҚК заңды түрде міндеттейтін құжатты немесе қандай да бір басқа оң нәтиже жасаудан одан сайын алыстады.
Ресей мен АҚШ кеңестің қорытынды баяндамасына күш қолдануды «адами бақылау» қажеттілігі туралы қандай да бір сілтемелерді қосу туралы ұсыныстарды бірнеше рет қабыл алмады. Екі мемлекет те таңдаудың және нысанаға тигізудің аса маңызды функцияларын адами бақылауды азайтатын қарулану жүйелерін әзірлеуге айтарлықтай қаражат салады.
Келіссөздер барысында таңғы уақытта қорытынды баяндама бойынша Ресей өлімге әкелетін қару-жарақтың автономды жүйелерінің әлеуетті қауіптілігін «оларды шығарғанға дейін» талқылау «мерзімінен бұрын» деп мәлімдеді. Ол сондай-ақ автономия өлімге әкелетін қару-жарақтың автономды жүйелерінің өзіндік немесе негізгі ерекшелігі болып табылмайтынын айтты. Әскери роботтармен шартталған таратпаумен, халықаралық тұрақтылықпен, фундаменталды, моральді, этикалық, құқықтық, пайдаланушылық және техникалық аспектілермен байланысты көптеген алаңдаушылықтар азаймайды, керісінше көбейіп келеді. Біріккен Ұлттар Ұйымынан тыс Женевада тыйым салу туралы шарт жасау идеясын қолдау тез өсіп жатқаны байқалады.
9 шілдеде Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық жөніндегі Ұйымның (ЕҚЫҰ) Парламенттікассамблеясы ЕҚЫҰ-ның 57 мүше-елдерін «өлімге әкелетін қару-жарақтың автономды жүйелеріне тыйым салу туралы халықаралық келіссөздерді қолдауға» шақыратын декларацияны қабылдады.
Өткен айда Құрама Штаттардағы Батыс Вирджиниядағы скауттардың 24-ші Бүкіләлемдік жиынына қатысқан мыңдағанскауттар «Робот-өлтірушілерді тоқтату» Науқанының көрмесіне барды. Оларда қару-жарақтың толық автономды жүйелерін білдіретін мәселелерді шешу үшін көп сұрақтар мен идеялар пайда болды.
Осы аптада РАХ нидерландық үкіметтік емес ұйымы 12 елде 50 IT - компанияның сауалнамасын жариялады, ол жерде олардың ағымдағы қызметі және өлімге әкелетін қару-жарақтың автономды жүйелерін ықтимал әзірлемелеріне қатысты саясаты қарастырылады. Есептемеге сәйкес, бұл компаниялардың ішінде Google үздік, ол оны қару-жарақ жүйелерде пайдалану мақсатында ИИ «жобаламау және ендірмеу» міндеттемесін өзіне алды және осы мәселеге қатысты қауіпсіздікке кепілдік беретін тиісті шараларды енгізеді.
IT- сала өкілдерінің көбісі автономды соғысқа жол сала алатын жобалармен жұмыс жасаудан бас тартып отыр. Олар жасанды интеллект саласындағы 4500-ден астам сарапшыға қосылды, олар 2015 жылдан бастап өлімге әкелетін қару-жарақтың автономды жүйелеріне тыйым салу туралы жаңа шартқа қол қоюға шақырады.
Өткен жылға «Робот-өлтірушілерді тоқтату» науқанының коалициясы екі еселенді, және қазіргі уақытта оның мүшелерінің саны 57 елдегі 113 үкіметтік емес ұйымдарды құрайды.
15 қарашада жыл сайынғы КҚК кеңесіндеболашақ жұмысқа қатысты ұсынымдармен келісу қажет па деген шешім қабылданатын болады. Егер КҚК сенуге лайықты нәтижеге келе алмаса, болашақта автономды соғысты және зорлық-зомбылықты болдырмау үшін баламалы жолдарды табу қажет болатын болады.
Ағылшын тілінен аударылған. Түпнұсқа тіліндегі мәтінмен мұнда (Stop Killer Robots) таныса аласыз.